Pada 10 Oktober 2019, YAB Perdana Menteri, Tun Dr Mahathir Mohamad telah melancarkan pertubuhan Pusat Teknologi Hijau dan Perubahan Iklim Malaysia (MGCC) di Ekspo IGEM (International Green Technology and Eco- Products Exhibition and Conference). MGCC adalah hasil daripada penjenamaan semula Malaysia Green Technology Corporate (MGTC) yang bertujuan untuk menyediakan negara supaya berdaya tahan terhadap perubahan iklim dan bersedia untuk menghadapi kesan perubahan iklim.
Daripada menubuhkan satu agensi baru yang akan memerlukan dana tambahan daripada kerajaan, Kementerian Sains Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim (MESTECC) telah berjaya mengoptimumkan fungsi dalaman kementerian dan menyerap fungsi pusat perubahan iklim ini ke dalam agensi sedia ada (MGTC).
Langkah ini selari komitmen kerajaan Pakatan Harapan untuk mengekalkan saiz perkhidmatan awam dan mengurangkan kos perbelanjaan dengan mengoptimumkan aspek perkhidmatan.
Benarkah tiada peruntukan untuk perubahan iklim dalam Belanjawan 2020?
MGCC akan dibiayai melalui peruntukan semula berjumlah RM10 juta daripada penjimatan perbelanjaan MESTECC sendiri pada tahun 2019.
Kesimpulannya, bukan tiada peruntukan, tetapi kerajaan menggunakan penjimatan perbelanjaan untuk membiayai MGCC. Inilah perbezaan antara kerajaan Pakatan Harapan dan Barisan Nasional.
Pada masa yang sama, kerajaan juga telah menubuhkan Majlis Tindakan Perubahan Iklim Nasional (MTPIN), selari dengan manifesto Pakatan Harapan.
Selain daripada peruntukan RM10 juta, MESTECC juga sedang giat membina kapasiti untuk memanfaatkan dana antarabangsa seperti Global Environment Facility (GEF) dan Green Climate Fund (GCF) dan memacu kerjasama dengan syarikat-syarikat swasta di Malaysia dan organisasi antarabangsa.
Selain itu, Menteri Sains Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim, YB Yeo Bee Yin telah menyaksikan pertukaran surat kerjasama antara MGCC dan kerajaan United Kingdom pada 16 Mei 2019.
Program kerjasama selama empat tahun mengikut inisiatif United Kingdom Partnering for Accelerated Climate Transition (UK PACT) ini bertujuan untuk mengukuh, menpromosi dan membangun dasar dalam bidang perubahan iklim dan karbon rendah antara dua negara berasaskan kesaksamaan dan faedah bersama.
Program kolaborasi tersebut akan memberi manfaat kepada Malaysia dalam menangani perubahan iklim seperti menjalankan kajian bagi melihat keperluan sama ada perlu diwujudkan Akta Perubahan Iklim di Malaysia serta membina keupayaan melalui perkongsian kemahiran. Kolaborasi ini juga akan membolehkan Malaysia mempelajari dan menyesuaikan “UK 2050 Pathway Carbon Calculator” ke dalam konteks Malaysia.
Pang Sock Tao Pegawai Khas kepada YB Yeo Bee Yin Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim (MESTECC)
Yeo Bee Yin menyaksikan pertukaran surat kerjasama antara MGCC dan wakil kerajaan dari UK di Putrajaya pada 16 Mei 2019.
Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim (MESTECC) akan menambah bekalan lampu jalan jenis LED (Light Emitting Diode) di kawasan jalan kampung. Ini adalah tambahan kepada inisiatif 10,000 lampu jalan LED yang dilaksanakan oleh MESTECC dengan kerjasama Kementerian Pembangunan Luar Bandar (KPLB) sebelum ini.
Pada hb 19 Ogos 2019, YB Yeo Bee Yin bersama Menteri Pembangunan Luar Bandar Datuk Seri Rina Harun telah merasmikan pelancaran lampu LED jalan kampung di Semenyih, Selangor. MESTECC telah memperuntukkan pemasangan lebih 10,000 buah lampu jimat tenaga jenis LED di jalan-jalan kampung bermula dari tahun 2019 hingga tahun 2020 melalui inisiatif Kawal Selia Berasaskan Insentif (IBR).
Lebih daripada 10,000 unit lampu LED akan dipasang di jalan-jalan kampung di Penisula Malaysia di bawah “Program Pemasangan Lampu Jalan Kampung” oleh Kementerian Pembangunan Luar Bandar secara berperingkat melalui syarikat utiliti Tenaga Nasional Berhad (TNB).
Untuk Sabah dan Sarawak, program pemasangan lampu akan dibiayai di bawah peruntukan pembelanjaan KPLB dan kementerian tersebut akan mengumumkan status pemasangan dengan sewajarnya.
Oleh sebab “Program Pemasangan Lampu Jalan Kampung” menerima sambutan yang hangat, permohonan lampu jalan kampung turut semakin bertambah. Dengan kerjasama KPLB, MESTECC telah memperuntukkan 15,000 lampu LED tambahan untuk menerangi jalan-jalan di kampung. Inisiatif ini membuktikan bahawa Pakatan Harapan sentiasa mengutamakan kesejahteraan rakyat.
Skop projek bagi program ini adalah membekal dan memasang set lampu LED pada tiang sedia di kawasan-kawasan awam serta seperti balai raya, surau, rumah ibadat serta di persimpangan-persimpangan jalan.
Faedah-Faedah Pemasangan Lampu Jalan LED
Selain daripada ciri pencahayaan, lampu jalan baru jenis LED adalah pilihan yang lebih mesra alam kerana ia lebih stabil, tahan lama, kurang panas dan tiada merkuri logam yang berbahaya terhadap alam sekitar. Tambahan pula, lampu jenis LED bukan sahaja jimat tenaga, tetapi juga lebih cerah berbanding dengan lampu jalan yang sedia ada.
Dengan lampu LED ini juga, kadar kerosakan lampu jalan boleh diturunkan dari 15-20 peratus hingga 2 ke 5 peratus. Oleh demikian, kegagalan lampu jalan dapat dikawal ke tahap yang minima dan kos penyelenggaraan turut dapat dikurangkan.
Di samping itu, pemasangan lampu jalan LED ini juga merupakan langkah Kerajaan untuk menggalakkan inisiatif kecekapan tenaga yang boleh menyumbang kepada penjimatan penggunaan tenaga dan penjimatan kos bil elektrik sekurang-kurangnya antara 30 hingga 40 peratus.
Pang Sock Tao Pegawai Khas kepada YB Yeo Bee Yin Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim (MESTECC)
Yeo Bee Yin bersama Menteri KPLB YB Datuk Seri Rina Harun melancarkan Pemasangan Lampu Jalan Kampung di Kampung Rincing Hilir, Semenyih pada 19 Ogos 2019
Fokus utama bagi sektor Sains, Teknologi dan Innovasi (STI) di bawah MESTECC adalah untuk mencipta kekayaan melalui sains dan teknologi dengan menwujudkan lebih banyak peluang perkerjaan dan memangkinkan ekonomi negara. Berikut adalah inisiatif-inisiatif utama Sektor STI.
1. Memperbaiki Ekosistem Penyelidikan dan Pembangunan (R&D)
Sebelum ini, perbelanjaan dana penyelidik dan pembangunan (R&D) di negara kita banyak tertumpu kepada penyelidika akademik. Pada tahun 2017, 70.5 peratus dana penyelidik dan pembangunan diperuntukkan kepada penyelidikan akademik manakala hanya 8.6 peratus diperuntukkan kepada penyelidikan perindustrian. Jika kita bandingkan dengan negara-negara lain, Singapura menyalurkan sebanyak 48 peratus manakala negara Jepun menyalurkan sebanyak 64 peratus perbelanjaan penyelidik dan pembangunan mereka kepada penyelidikan perindustrian.
Ini bermaksud bahawa penyaluran dana R&D negara kita lebih fokus kepada penghasilan kertas penyelidikan akademik dan bukan penyelidikan berteraskan keperluan industry yang boleh memberi impak terus kepada ekonomi negara. Dengan itu, MESTECC telah menetapkan sasaran untuk mengalih hala tuju perbelanjaan dana R&D di bawah MESTECC agar sekurang-kurang 50 peratus dana R&D MESTECC disalurkan kepada penyelidikan perindustrian.
Selain daripada pembahagian semula dana penyelidikan dan pembangunan, MESTECC telah memulakan inisiatif untuk berkongsi tiga sumber penyelidikan dengan sektor swasta seperti berikut:
a. Perkongsian Kemudahan dan Peralatan Saintifik Melalui Platform NSFE
MESTECC telah melancarkan inisiatif “National Scientific Facilities and Equipment (NSFE)” untuk berkongsi kemudahan dan peralatan saintifik MESTECC dengan penyelidik sektor swasta. Setakat ini, lebih daripada 800 buah peralatan saintifik telah dikongsi di platform ini dan MESTECC akan meningkatkannya kepada 1,200 menjelang hujung tahun 2019.
Setiap peralatan saintifik yang dikongsi di platform ini adalah bernilai lebih daripada RM100 ribu. Dengan perkongsian peralatan saintifik kerajaan dengan sektor swasta, kita dapat menurunkan perbelanjaan R&D sektor swasta.
b. Perkongsian Penyelidik Awam Melalui Program RISE
Jika kita melihat dari perspektif yang lain, 78.1 peratus penyelidik sepenuh masa di Malaysia bekerja di institusi awam atau pendidikan tinggi sedangkan hanya 12.3 peratus daripada mereka bekerja di sektor swasta. Sebagai perbandingan, 50.5 peratus penyelidik di negara Singapura dan 79.9 peratus penyelidik di Korea Selatan bekerja di sektor swasta. Untuk memastikan aktiviti-aktiviti R&D di Malaysia memberi impak terus kepada ekonomi negara, kita perlu meningkatkan bilangan penyelidik di sektor swasta.
Sebagai salah satu langkah pertama, MESTECC telah melancarkan program “Researcher-Industry Scientific Exchange (RISE)” . Untuk tahun 2019, MESTECC akan berkongsi 100 orang penyelidik kerajaan dengan sektor swasta secara percuma. Program RISE bukan sahaja dapat membantu aktiviti R&D sektor swasta tetapi juga dapat membina kapasiti penyelidik awam.
c. Perkongsian Data ke Arah “Data Terbuka MESTECC”
MESTECC sedang berusaha untuk membina platform bersepadu supaya penyelidik-penyelidik di Malaysia boleh berkongsi data penyelidikan mereka di platform yang sama. Usaha ini adalah untuk menuju ke arah membuka akses kepada data Kementerian agar memudahkan perkembangan aktiviti penyelidikan dan pembangunan.
2. Menyelaraskan Agensi Dana Teknousahawan dan Memperbaiki Ekosistem Teknologi Pemula Niaga (Startup)
Selepas penstrukturan semula kementerian-kementerian, lima agensi pembiayaan dana teknousahawan iaitu Cradle Fund (Cradle), Malaysia Venture Capital Management Bhd (Mavcap), Malaysia Debt Venture (MDV), Kumpulan Modal Perdana dan Malaysia Technology Development Corporation (MTDC) telah diagihkan di bawah MESTECC. Kerja-kerja penyelarasan lima agensi ini sedang dijalankan untuk memastikan peruntukan kerajaan yang lebih strategik kepada teknousahawan.
Di samping itu, MESTECC juga dalam proses memperbaiki polisi-polisi untuk memangkin modal teroka (VC) swasta dan memperkukuhkan ekosistem teknologi pemula niaga (startup).
3. Inisiatif Inovasi Sosial (MySI)
Objektif dana MySI adalah untuk meningkatkan kesejahteraan hidup masyarakat dengan keutamaan kepada golongan B40 melalui pelaksanaan projek aplikasi teknologi R&D tempatan yang berinovatif dan sedia dilaksanakan secara mampan. MySi memberi fokus kapada lima bidang utama, iaitu Ekonomi (Pertanian, Perikanan dan Penternakan); Teknologi Hijau; Mesra Alam; Kesihatan dan Keselamatan. Sejumlah RM5 juta telah diperuntukkan untuk inisiatif ini bagi tahun 2019.
4. Mempromosi Sains, Teknologi dan Inovasi (STI)
Untuk memupuk minat sains dalam kalangan generasi muda, MESTECC telah menetapkan dua program utama, iaitu Minggu Sains Negara dan Pusat Sains Bergerak.
MESTECC telah melancarkan “Minggu Sains Negara 2019” fasa pertama pada bulan April yang bertema "Sains Untuk Kesejahteraan”. Tema "Sains untuk Kesejahteraan" ini dipilih kerana ia memberi mesej dan kesedaran betapa sains dan teknologi memainkan peranan yang penting dalam mencapai kesejahteraan negara dan rakyat dalam aspek ekonomi, sosial dan kelestarian alam. Fasa kedua “Minggu Sains Negara” telah pun dilancar pada awal bulan Ogos.
Selain itu, kami memahami bahawa bukan semua pelajar berpeluang melawat ke Pusat Sains Negara, Planetarium Negara ataupun pusat sains lain-lain yang kebanyakan terletak di kawasan bandar. Hanya pelajar yang berkemampuan berpeluang melawat ke tempat-tempat ini.
Tujuan Pusat Sains Bergerak ini adalah untuk menjangkau lebih ramai pelajar, terutamanya pelajar di luar bandar dengan membawa pusat sains kepada mereka.
Ini adalah inisiatif-inisiatif utama Sektor STI. Untuk maklumat yang lebih lanjut mengenai inisiatif Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Perubahan Iklim dan Alam Sekitar tahun 2019 , sila layari : http://inisiatif.mestecc.gov.my
Pang Sock Tao Pegawai Khas kepada YB Yeo Bee Yin Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim (MESTECC)
Semenjak pembentukan Malaysia Baru pada 9 Mei 2018, Malaysia telah mengambil pendekatan yang sangat agresif dalam mempromosikan inisiatif hijau termasuk tenaga boleh baharu (TBB), kecekapan tenaga dan meningkatkan tabir urus industri bekalan elektrik Malaysia.
Kerajaan telah menetapkan sasaran untuk meningkatkan tenaga boleh baharu dalam campuran penjanaan elektrik daripada 2 peratus sehingga 20 peratus menjelang tahun 2025, tidak termasuk penjanaan kuasa hidro besar yang melebihi 100MW. Ini bermaksud, kita memerlukan sebanyak 3.9 GW penjanaan tenaga boleh baharu dalam masa yang akan datang. Berikut adalah inisiatif mengenai tenaga boleh baharu.
1. Menambahbaik Net Energy Metering (NEM) dan memperkenalkan konsep “Solar Leasing”.
Program Net Energy Metering (NEM) merupakan inisiatif solar fotovoltaik (pv) oleh MESTECC untuk menggalakkan penggunaan tenaga boleh baharu di Malaysia, di mana tenaga yang dihasilkan daripada sistem solar pv akan digunakan terlebih dahulu, sebarang tenaga yang berlebihan akan dieksport ke krid. Skim ini adalah terbuka untuk semua kategori pelanggan TNB termasuk sektor domestik, komersil, pertanian dan industri di Malaysia.
Sebagai pengetahuan anda, Malaysia mempunyai 3.2 juta hartanah bertanah, 450,000 buah lot kedai, 90,000 buah kilang teres, 21,000 buah kilang persendirian dan 1,000 buah kompleks perniagaan. Ini menunjukkan bahawa Malaysia mempunyai potensi yang besar untuk menjana tenaga solar menerusi sistem pv di atas bumbung.
Sebelum ini, pengguna elektrik menjual tenaga solar berlebihan yang dihasilkan oleh sistem solar pv kepada TNB pada harga "displaced cost" iaitu pada kadar 31 sen/KWh, tetapi membeli tenaga daripada TNB pada tarif melebihi 50 sen/KWh. Perbezaan antara harga jualan dan belian elektrik ini menyebabkan NEM tidak mendapat sambutan yang baik pada masa dahulu.
Dengan itu, MESTECC telah menambahbaik polisi NEM, mulai 1 Januari 2019, tidak ada perbezaan antara harga jualan dan belian elektrik, di mana harga elektrik yang dihasilkan oleh sistem solar pv akan dibayar berdasarkan konsep “1 nisbah 1”. Setiap kWh tenaga dieksport ke krid akan dikontra dengan 1kWh tenaga yang digunakan daripada krid pada tarif yang digazetkan.
Penambahbaikan mekanisme NEM ini menjadikan pemasangan panel solar di atas bumbung lebih menarik kerana ia membolehkan pengguna menikmati bil elektrik yang lebih rendah. Pada masa yang sama, penambahbaikan ini mampu meningkatkan pertumbuhan industri solar di Malaysia dengan menggalakkan lebih banyak pengguna memasang panel solar di rumah mereka.
Dengan itu, Kerajaan telah menetapkan kuota sebanyak 500MW bagi dua tahun yang akan datang. Jumlah nilai projek ini adalah RM 2 bilion. Sebelum penambahbaikan polisi NEM, kadar permohonan NEM adalah sanggat rendah, iaitu 18.24MW daripada kuota 500MW yang disediakan oleh kerajaan dalam tempoh tiga tahun yang lalu, ini bersamaan dengan empat peratus sahaja. Selepas penambahbaikan NEM, sebanyak 11MW telah ditawarkan dalam bulan Januari 2019.
Selain itu, MESTECC telah memperkenalkan konsep “Solar Leasing” di mana syarikat perkhidmatan solar boleh menawarkan pakej “zero upfront cost” kepada pengguna yang berminat memasang panel solar di atas bumbung rumah mereka. Senarai syarikat perkhidmatan solar yang telah diluluskan oleh Sustainable Energy Development Authority (SEDA) boleh disemak dalam laman web SEDA.
2. Projek Tenaga Boleh Baharu Bukan Solar Di Bawah Mekanisme FiT.
Tarif Galakan (Feed in Tariff) yang juga dikenali sebagai FiT, adalah satu mekanisme yang membolehkan elektrik yang dihasilkan daripada sumber boleh baharu untuk dijual kepada pengagihan berlesen (licensed distributor), iaitu TNB pada harga premium tetap untuk tempoh tertentu.
FiT di Malaysia melibatkan tenaga boleh baharu seperti biogas, biomas, geoterma dan penjanaan kuasa hidro kecil. Tenaga solar tidak lagi ditawarkan di bawah mekanisme FiT kerana teknologi solar telah matang dan kosnya menjadi lebih kompetitif.
Pada suku keempat tahun 2018, kerajaan telah menawarkan sejumlah 114MW kuota tenaga boleh baharu. Ini termasuk 75MW hidro kecil, 30MW biogas dan 10MW biomas. Sebelum ini, kuota FiT ditawar dengan memberi keutamaan kepada pembidar terawal (first come first served). Dalam tender terbuka yang dilancarkan pada suku keempat tahun 2018, kerajaan telah pertama kali memperkenalkan sistem e-pembidaan (e-bidding) untuk biogas bagi memastikan harga tenaga yang paling kompetitif. E-pembidaan kali kedua bagi biogas telah pun dijalankan pada bulan Julai tahun 2019.
Selain itu, SEDA turut akan memulakan e-pembidaan bagi penjanaan kuasa hidro kecil pada bulan September tahun 2019. Untuk maklumat lebih lanjut, sila layari : efit.seda.gov.my
3. Projek Solar Skala Besar (LSS)
Selain daripada tenaga solar di atas bumbung, MESTECC telah melancarkan Projek Solar Skala Besar (LSS) Pusingan Ketiga. Pada 14 Februari 2019, MESTECC telah membuka tender projek solar skala besar sebanyak 500MW. Jumlah nilai projek ini adalah sebanyak RM 2 bilion. Inisiatif ini telah mendapat sambutan yang baik di mana sebanyak 719 dokumen tender telah dijual. Keputusan tender akan diumumkan pada hujung tahun 2019.
Pada tahun seterusnya, MESTECC akan melancarkan tender terbuka untuk projek solar skala besar di mana keutamaan akan diberi kepada projek di tanah yang tidak boleh diguna (unusable land) seperti empangan, tasik dan bumbung.
Menurut satu kajian, tenaga solar boleh mencipta 6.65 peluang pekerjaan setiap Giga Watt jam, biomas mencipta 0.42 peluang pekerjaan setiap Giga Watt jam manakala arang batu adalah 0.07. Ia bermaksud, peluang pekerjaan yang dijana oleh tenaga solar adalah 95 kali lebih tinggi daripada peluang pekerjaan yang dihasilkan oleh penjanaan kuasa melalui arang batu. Kesimpulannya, pekerjaan yang dijana daripada pembangunan tenaga boleh baharu adalah jauh lebih tinggi daripada pekerjaan yang dijana oleh loji jana kuasa bahan api konvensional.
Kerajaan percaya bahawa pembangunan tenaga boleh baharu bukan sahaja dapat membantu mengurangkan kebergantungan pada penjanaan kuasa konvensional seperti bahan api fosil di samping mengurangkan pelepasan karbon dioksida, bahkan membantu pertumbuhan ekonomi Malaysia dengan mencipta lebih banyak peluang pekerjaan.
4. Meningkatkan Kecekapan Tenaga
Selain daripada tenaga boleh baharu, adalah penting kita memastikan bahawa tenaga digunakan secara cekap. Oleh itu, inisiatif keempat bagi Sektor Tenaga ialah meningkatkan kecekapan tenaga.
Menurut satu kajian yang dijalankan oleh Unit Perancang Ekonomi (EPU) dan United Nation Development Programme (UNDP), Malaysia mempunyai potensi penjimatan tenaga sebanyak RM 47 billion dari tahun 2016 hingga tahun 2030 jika kita meningkatkan kecekapan tenaga.
Kajian tersebut juga menunjukkan bahawa salah satu halangan utama dalam pembangunan kecekapan tenaga adalah ketiadaan rangka kerja pengawalseliaan. Dengan ini, MESTECC sedang dalam usaha merangka Akta Kecekapan dan Konservasi Tenaga. Kami menyasar untuk membentang draf undang-undang ini dalam masa satu tahun.
Sementara itu, kami juga telah mengkaji semula dan memperbaiki Pelan Tindakan Kecekapan Tenaga dan menetapkan sasaran untuk mencapai lapan peratus penjimatan tenaga melalui pelan tindakan ini.
Salah satu fokus utama dalam inisiatif kecekapan tenaga ialah penggunaan elektrik di bangunan. Untuk pengetahuan anda, penggunaan elektrik di bangunan merangkumi lebih daripada 50 peratus jumlah penggunaan elektrik di Malaysia. Ini menunjukkan bahawa terdapat potensi yang besar untuk menjimatkan kos elektrik jika kita boleh meningkatkan kecekapan tenaga di bangunan. Kerajaan berhasrat untuk memimpin melalui teladan dalam usaha meningkatkan kecekapan tenaga bangunan. Baru-baru ini Kabinet Malaysia telah meluluskan projek perintis kecekapan tenaga melalui mekanisme Energy Performance Contract (EPC).
5. Meningkatkan Tadbir Urus Industri Bekalan Elektrik Di Malaysia
Tidak lama lagi, kerajaan akan mengumumkan perancangan Malaysia Electricity Supply Industry 2.0 (MESI 2.0). Rancangan ini melibatkan langkah-langkah pembaharuan industri pembekalan elektrik agar ia lebih berdaya saing dan bersedia untuk menghadapi cabaran-cabaran akan datang. MESI 2.0 akan memperkenalkan lebih banyak persaingan merentasi rantaian nilai bekalan elektrik. Selain itu, MESI 2.0 juga akan memberdayakan pengguna dengan mewujudkan lebih pilihan kepada mereka.
6. Menambah Baik Bekalan Elektrik di Sabah
Secara purata, setiap pengguna elektrik di Sabah akan mengalami gangguan elektrik selama empat jam setiap tahun. Ini adalah lima kali ganda lebih tinggi daripada pengguna elektrik di Semenanjung Malaysia. Oleh demikian, kerajaan komited untuk mengurangkan kasar SAIDI di Sabah daripada 261 minit pada tahun 2018 ke 100 minit menjelang tahun 2022. Terdapat lebih daripada 50 projek penambahbaikan belakan elektrik sedang dijalankan di Sabah.
Video penjelasan kadar SAIDI (System Average Interruption Duration Index) di Sabah : http://bit.do/SAIDISabah
Inilah inisiatif-inisiatif utama bagi Sektor Tenaga. Semua inistif Sektor Tenaga dirancang untuk memastikan pembekalan elektrik di Malaysia mencapai keseimbangan “Energy Trilemma” iaitu, Kemampuan (Affordability), Keboleharapan (Reliability) dan Kelestarian (Sustainability).
Pang Sock Tao Pegawai Khas kepada YB Yeo Bee Yin Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim (MESTECC)
